ศาสตราจารย์ ดร.กิตติพงษ์ กิตยารักษ์ ผู้อำนวยการสถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย (TIJ) รับเชิญบรรยายในหัวข้อ “หลักนิติธรรมกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน” ของโครงการอบรมหลักสูตรหลักนิติธรรมเพื่อประชาธิปไตย (นธป.) รุ่นที่ 7 ณ ห้องประชุม 4/1 ชั้น 4 สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ อาคารราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา ๕ ธันวาคม โดยมีผู้ร่วมอบรมในหลักสูตรซึ่งเป็นบุคลากรจากทุกภาคส่วน จำนวน 53 คน
ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.กิตติพงษ์ บรรยายถึงหลักการพื้นฐาน คำนิยามของหลักนิติธรรม และนำเสนอพัฒนาการของการนำหลักนิติธรรมไปปรับใช้ โดยเชื่อมโยงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างหลักนิติธรรมและการพัฒนา ผ่านสถานการณ์ของทั้งไทยและต่างประเทศ โดยระบุว่า แม้ว่าความหมายในเชิงวิชาการ “หลักนิติธรรม (Rule of Law)” ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ แต่อาจกล่าวโดยสรุปว่า เป็นหลักการปกครองที่กฎหมายเป็นใหญ่และเป็นธรรม อำนวยความยุติธรรมให้คนในสังคมอย่าเสมอภาค ด้วยความเคารพในสิทธิและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ซึ่งหลักนิติธรรมได้รับการยอมรับทั้งระดับภายในประเทศและสหประชาชาติ และถูกหยิบยกให้อยู่ในวาระระดับโลก หรือที่เรียกว่า “เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนแห่งสหประชาชาติ ปี 2030 (Sustainable Development Goals: SDGs)” หลังจากสหประชาชาติมีบทเรียนจากความล้มเหลวของเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) ที่ไม่สามารถขจัดปัญหาความยากจน ความเหลื่อมล้ำให้หมดไปได้ หลักนิติธรรมจึงถูกนำมาใช้เป็นพื้นฐานสำหรับการพัฒนาในทุกๆ ด้าน เพื่อทำให้สังคมเกิดความสงบสุข นำไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน และไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง
สำหรับประเทศไทย หลักนิติธรรมได้รับการบรรจุอยู่ในกฎหมายสูงสุดของประเทศ แต่ในทางปฏิบัติจริงนั้น นับว่าเป็นโชคดีที่ชาวไทยได้ซึมซับแนวความคิดเรื่องหลักนิติธรรมผ่านการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร หรือในหลวงรัชกาลที่ 9 มาตลอดรัชสมัย และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี ทรงมีส่วนสำคัญในการสืบสานแนวทางการทรงงานและผลักดันการใช้แนวคิดหลักนิติธรรม เพื่อสนับสนุนงานด้านกระบวนการยุติธรรม
สำหรับ TIJ ในฐานะองค์กรถวายงานของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี และเป็นหน่วยงาน UN-PNI จึงได้ดำเนินภารกิจอย่างเต็มที่ในการยกระดับกระบวนการยุติธรรมในระดับประเทศ และสหประชาชาติ ตลอดจนขับเคลื่อนแนวความคิดของหลักนิติธรรมและการพัฒนาที่ยั่งยืนให้เกิดขึ้นได้จริง โดยมีผลงานที่หลากหลายทั้งในระดับประเทศและระดับระหว่างประเทศ เช่น โครงการจัดทำหลักสูตรฝึกอบรมด้านการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังหญิงในเรือนจำเพื่อเป็นการเผยแพร่มาตรฐานตามข้อกำหนดกรุงเทพ (Bangkok Rules) ให้เป็นที่ยอมรับและนำไปปฏิบัติ การจัดหลักสูตรสำหรับผู้บริหารด้านหลักนิติธรรมและการพัฒนา (RoLD Program) เป็นต้น
เอกสารประกอบการบรรยาย
- TIJ Journal: หลักนิติธรรมกับการพัฒนาที่ยั่งยืน
- ขับเคลื่อนการป้องกันอาชญากรรมด้วยมิติการพัฒนาสู่เวทีโลก
